18.04.2025
“Як саҳари фасли зимистон чун ҳарвақта аз хона роҳ пеш гирифтам ҷониби мактаб. Моҳи феврал, ҳаво сард буд. Туман он қадар ғафс буд, ки пеши роҳамро базӯр медидам. Аз хона тақрибан 3 километр дуртар рафта будам, ки ногаҳон дар пастхамие дар рӯ ба рӯям се гург пайдо шуд. Нафасам ба дарун афтод, пойҳоям карахт шуда, маҷоли ҳаракат надоштам. Чӣ кор карданамро намедонистам. На роҳи гурехтан буд ва на илоҷи аз гургҳо халос шудан. Ногаҳон яке аз гургон аз ҷояш ҷаҳида, ба ман ҳамла кард ва “ҷанг”-и тан ба тан миёни мо оғоз шуд. Барои раҳоӣ ёфтан аз ҳамлаи ин дарандаи ваҳшӣ кӯшиш мекардам, аммо гург барои маро туъмаи худ сохтан талош дошт. Дар ин ҳолат мадор надоштам, то ин ки даст ба ҷайбам бурда, бо корд корашро тамом кунам. Гург ҳам, то ҷое ки метавонист, ҳамла мекард ва маро раҳо намекард. Дар ҳамин ҳангом дастам ба як чӯби хушк расид ва бо он ба тамоми қувва чанд зарба ба сараш задам. Хушбахтона, яке аз зарбаҳоям ба чашми гург расид ва гург аз шиддати дард маро раҳо кард ва оҳиста-оҳиста фирор намуд. Ду гурги дигар низ аз думболи ҳамҷинсашон роҳ пеш гирифтанд. Ман ба хона баргашта тағйири либос намудам ва боз роҳи мактабро пеш гирифтам”.
Ин нақл аз забони нафарест, ки дар яке аз деҳаҳои дурдасти ноҳияи Муъминобод, деҳаи Гулзор, бо ҳамсари меҳрубонаш зиндагӣ мекунад. Ӯ 34 сол аст, ки ҳар рӯз 7 километр роҳро пиёда тай намуда, ба маркази Ҷамоати деҳоти Чилдухтарон – деҳаи Шаҳрак мерасад, то ба мактаббачагон дарс бигӯяд. Ин шахс Эмомалӣ Шарифов буда, омӯзгор аст ва аз фанҳои таърих ва ҳуқуқ дарс медиҳад. Ӯ 2 июли соли 1961 дар ноҳияи Восеъ ба дунё омадааст. Маълумоти миёнаро дар мактаби №20-и ҳамин ноҳия гирифта, баъди хатми мактаб, аниқтараш, соли 1981 ба Институти педагогии шаҳри Кӯлоб (ҳоло ДДК ба номи Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ) дохил шуда, онро бомуваффақият хатм мекунад. Баъд ба ноҳияи Муъминобод роҳхат гирифта, фаъолияти худро дар МТМУ №15-и деҳаи Шаҳраки Ҷамоати деҳоти Чилдухтарон ба ҳайси омӯзгори таърих ва ҳуқуқ оғоз мекунад. Инак, 34 сол аст, ки Эмомалӣ Шарифов дар ҳамин таълимгоҳ дарс мегӯяд.
Зиндагии Эмомалӣ Шарифов дар оғӯши табиати дилфиреб ва манзараҳои зебои Ватан сипарӣ мешавад. Бо вуҷуди он ки фарзандонаш ҳама дорои маълумоти олӣ ва зиндагии хубу хонаи худ ҳастанд, ӯ бо ҳамсари меҳрубонаш тарки кӯҳ ва оғӯши табиат накард. Дилбастагӣ ба кори омӯзгорӣ, меҳру муҳаббати мардуми деҳот ва шавқи таълим ба фарзандони мардум нагузошт, то ӯ тарки деҳаи Гулзор намояд. Ҳамин тавр, чун солҳои қабл ҳар рӯз 7 километр роҳро пиёда тай намуда, ба деҳаи Шаҳрак меравад, то ба шогирдонаш аз таърихи миллат дарс бигӯяд. Тибқи нақли устод Эмомалӣ Шарифов, фарзандонаш барои ӯ тамоми шароитро муҳайё кардаанд, то тарки кӯҳистон намуда, ба макони обод, назди онҳо баргардад. Аммо ин марди шариф ва омӯзгори пуртаҷрибаро ҳеҷ чиз қонеъ сохта натавонист, то тарки манзилу маконе намояд, ки дар он ҷо ризқу рӯзӣ ёфтаву солиёни дароз умр ба сар бурдааст.
Шояд аҷиб ва боварнокарданӣ бошад, ки чӣ гуна ӯ 34 сол бо як пайроҳа ба мактаб меояду боз ба хона бармегардад?
Мо, аҳли эҷоди рӯзномаи “Хатлон”, барои аз наздик ошно гардидан бо зисту зиндагии ин омӯзгори пуртаҷриба роҳ пеш гирифтем ҷониби ноҳияи Муъминобод. Он рӯз ҳаво офтобӣ буд.
Ният доштем, ки субҳи барвақт Эмомалӣ Шарифовро аз хонааш то ба мактаб ҳамроҳӣ намоем. Аммо ҳавои пурбарф, тумани ғафс, хавфу хатари роҳ ва даррандагони гурусна каме моро ваҳшатзада намуданд. Бо Эмомалӣ Шарифов дар тамос шудем ва изҳор доштем, ки дар хонаи ӯ наҳорӣ хоҳем кард. Аз ин пешниҳоди мо ӯ хеле шод гардид ва гуфт, ки моро интизор мешавад.
Офтоб ҳанӯз тулӯъ накарда, ба роҳ баромадем. Дар он пайроҳае, ки ҳар рӯз Эмомалӣ Шарифов ба мактаб мерафт, қадам мезадем. Барфи аз ҳад зиёд ва шамоли сард ба роҳ гаштан халал мерасонд. Вале мо ба азобу мушкилиҳо нигоҳ накарда, пеш мерафтем. Барфи зиёд ва тумани ғафс пайроҳаро аз чашм пинҳон мекард ва ин ҳолат барои пайдо кардани роҳи дуруст каме мушкилӣ эҷод менамуд. Танҳо ҳарҷо-ҳарҷо изи пойҳои гургону дигар ҳайвоноти дарранда дида мешуду халос.
Пайроҳаи борике, ки аз миёни ҷангали анбӯҳ мегузашт, ба дили касе, ки бори аввал аз ин роҳ гузар менамуд, тарсҷой мекард. Акнун тасаввур кунед, ки омӯзгор Эмомалӣ Шарифов 34 сол боз бо ҳамин роҳ ба мактаб мераваду ба шогирдонаш дарс мегӯяд. Ёдовар бояд шуд, ки фарзандони ӯ ҳам ҳамин роҳро тай кардаву дар ҳамин муассиса таҳсил намудаанд ва имрӯз ҳар яке таҳсилкардаи донишгоҳу донишкадаҳои кишваранду дорои маълумоти олӣ.
Офтоб тулӯъ карду билохира манзили зисти Эмомалӣ Шарифов намудор гардид. Интизориҳои устод ва ҳамсараш, чеҳраи кушода ва истиқболи хуби онҳо нишон аз меҳру муҳаббат ва фарҳанги меҳмондӯстиашон буд. Бо даъвати устод мо дар хонаи гарми ӯ, назди оташдон наҳориро бо ҳам дидем. Сари як пиёла чой суҳбати гарм бо ин оилаи хушбахт ва тановул аз анвои хӯрданиҳои рӯйи дастархон хастагиямонро бартараф намуд. Хусусан, чашидани асали тозаи кӯҳистон, ки он ҳам маҳсули дастони ин омӯзгори пуртаҷриба буд, моро ба ваҷд овард. Акнун асрори зиндагии Эмомалӣ Шарифов барои мо аён гашт, ки ӯ чаро тарки ин манзилу макон накарда, бо ҳамсари меҳрубонаш Рӯзигул Абдуллоева дар ин деҳаи дурдаст зиндагии доимиро ихтиёр кардааст.
Хонаи ӯро аз чор тараф талу теппаҳо ва ҷангалзор иҳота кардааст. Боду ҳавои мусоид, табиати нотакрор ва ҷангалу кӯҳҳо барои ин марди наку манбаи хуби даромад ба ҳисоб мераванд. Зеро Эмомалӣ Шарифов дар баробари касби омӯзгорӣ таҷрибаи 40-солаи занбӯриасалпарварӣ дорад ва аз ин соҳа даромади хубе ба даст меорад.
– Ба як мард чил ҳунар кам аст, гуфтани халқ бесабаб нест. Дар баробари омӯзгорӣ мо кӯшиш мекунем, ки боз ба дигар касбҳо шуғл варзем. Занбӯрпарварӣ барои таъмини зиндагӣ манбаи даромади хубе ба ҳисоб меравад. Даромади ин соҳа ба мо кумак намуд, то фарзандон дар донишгоҳу донишкадаҳо таҳсил намоянд ва вазъи зиндагиамон беҳтар гардад, – иброз дошт Эмомалӣ Шарифов.
Дар ин радиф ӯ ба чорводорию зироаткорӣ низ машғул аст. Аслан, кишти зироатҳоро дар замини назди ҳавлӣ ҳамсари меҳрубонаш Рӯзигул Абдуллоева анҷом медиҳад. Дар вақтҳои холӣ Эмомалӣ Шарифов низ дар анҷоми ин корҳо ба ҳамсараш кумак мерсонад. Тибқи гуфтаҳои ин зани меҳнатдӯст, онҳо барои харидани сабзавоту мева ёд надоранд, ки кай ба бозор рафтаанд. Зеро маҳсулоти бо меҳнати ҳалол бадастовардаашон барои таъмини зиндагии онҳо басанда аст. Хонаи ӯ дар миёни кӯҳсор қомат афрохта бошад ҳам, аз барқу гармӣ дар зимистон танқисӣ надорад. Равшании хонаи ӯро панелҳои офтобӣ таъмин мекунанд.
Сипас мо роҳ пеш гирифтем ҷониби деҳаи Шаҳрак. Роҳи мо сӯйи таълимгоҳе буд, ки Эмомалӣ Шарифов он ҷо дарс мегуфт. Боз ҳамон роҳи пурхатар, ҳамон дашту кӯҳу ҷангал, аз ҳама муҳим, ҳамон пайроҳаи борик. Ин дафъа ин пайроҳаро ҳамроҳи Эмомалӣ Шарифов тай намудем. Дар аснои сафар омӯзгори рӯзгордидаву пуртаҷриба дар хусуси хавфу хатарҳое, ки дар ин роҳ аз сар гузаронида буд, қисса намуд. Ҳамлаи гургон, барфи зиёди зимистону боронҳои баҳорӣ дар тасаввури кас ин омӯзгорро чун қаҳрамони филм ҷилва месозад. Рӯзигул Абдуллоева ҳар рӯз субҳи барвақт ҳамсарашро гусел мекунад, то расидан ба мактаб ва шунидани занги телефону садои шавҳараш ором намегирад.
– Айёми зимистон вазъият каме мушкилтар мешавад. Дар сардиҳои зимистон, вақте ки шавҳарам аз хона мебарояд, хеле хавотир мешавам. Борҳо гуфтам, ки ақалан дар фасли зимистон тарки омӯзгорӣ намояд, аммо шавқи таълим ва меҳру муҳаббат ба касб иҷозат намедиҳад, ки шавҳарам тарки касби худ намояд. Аммо аз дигар тараф, хурсандам, ки ин заҳматҳои падари фарзандонам натиҷа додаанд ва то имрӯз даҳҳо шогирдаш дар озмунҳои гуногун иштирок намуда, сазовори ҷойҳои намоён гардидаанд, – нақл мекунад Р. Абдуллоева. Ӯ аз зиндагӣ бо шавҳараш Эмомалӣ Шарифов розӣ буда, шукрона мекунад, ки дар тӯли зиндагии 30-солаашон миёни онҳо ҳамеша якдигарфаҳмӣ вуҷуд дошт. Натиҷаи ҳамин меҳру садоқат аст, ки имрӯз онҳо бо фарзандонашон зиндагии хушбахтона доранд.
Баробари ворид шудан ба муассисаи таълимӣ, ҳамкоронаш аз Эмомалӣ Шарифов ҳолпурсӣ намуданд. Зеро онҳо низ медонанд, ки ӯ аз роҳи дур барои дарс гуфтан меояд. Зимни суҳбат бо директори муассисаи мазкур Холмурод Шарифов маълум шуд, ки зиёданд шогирдоне, ки мисли устодашон Эмомалӣ Шарифов аз деҳаҳои дурдаст барои таҳсил ба мактаб меоянд.
– Дар 34 соле, ки Эмомалӣ Шарифовро мешиносам ва бо ҳам кор мекунем, ҳамеша ҳис менамоем, ки нисбат ба касби худ ҷиддӣ муносибат мекунад. Ба дарсҳо сари вақт ҳозир шуда, бо шогирдон муносибати хуб дорад. Натиҷаи ҳамин заҳмату меҳнати устод буд, ки имрӯз шогирдони муассисаи мо дар озмуну олимпиадаҳои ноҳиявӣ, минтақавӣ ва вилоятӣ иштирок намуда, ба озмунҳои ҷумҳуриявӣ роҳхат гирифтаанд, – мегӯяд директори муассиса Х. Шарифов.
Абдулло Қурбонзода яке аз он шогирдонест, ки имсол дар озмунҳои фаннӣ миёни хонандагони муассисаҳои миёна аз фанни таърих дар сатҳи вилоят сазовори ҷойи дуюм ва соҳиби медали нуқра гардид. Зимни суҳбат бо ӯ ва дигар шогирдон маълум гардид, ки муносибати омӯзгор Эмомалӣ Шарифов бо онҳо хуб буда, дарсҳоро бо тамоми нозукиҳояш мефаҳмонад ва ба суолҳои додаи онҳо пурра ҷавоб медиҳад. Метавон гуфт, дарахте, ки 34 сол боз ин омӯзгор парвариш мекунад, самараи хуб ба бор овардааст.
Аҳадуллои МИРЗОАЛӢ,
Набиҷони САИДАБРОР,
бознашр аз рӯзномаи “Хатлон”, №22, аз 03.04.2025
Хабарҳои дигар
-
ВОХӮРӢ БО ПРЕЗИДЕНТИ ЛАНДТАГИ МУЗОФОТИ ФЕДЕРОЛИИ САКСОНИЯ-АНҲАЛТИ ҶУМҲУРИИ ФЕДЕРАТИВИИ ОЛМОН Имрӯз, 1 июли соли 2025 дар Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон вохӯрии вазири маориф ва илм Раҳим Саидзода бо Президенти Ландтаги музофоти федеролии Саксония-Анҳалти Ҷумҳурии Федеративии Олмон ҷаноби Гуннар Шелленберген баргузор гардид. Дар вохӯрӣ муовини якуми вазир, муовини вазир, сардорони раёсатҳои дахлдори вазорат, инчунин, директори Маркази барномаҳои байналмилалӣ иштирок доштанд. Зимни мулоқот ҷонибҳо масъалаҳои таҳкими робитаҳои дуҷониба дар самти маориф ва илмро мавриди баррасӣ қарор доданд. Вазири маориф ва илм иброз дошт, ки рушди ҳамкориҳо бо Ҷумҳурии Федеративии Олмон барои Тоҷикистон дорои аҳаммияти стратегӣ буда, заминаи муҳимми рушди низоми таҳсилот ва илмро фароҳам меорад. Айни замон, дар шаш муассисаи таҳсилоти олии касбии Тоҷикистон таълими забони олмонӣ ба роҳ монда шуда, шумораи умумии донишҷӯёне, ки ин забонро меомӯзанд, ба 1708 нафар мерасад. Илова бар ин, дар муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ зиёда аз 17 ҳазору 100 хонанда ба омӯзиши забони олмонӣ ҷалб гардидаанд. Бо вуҷуди дастовардҳои зикршуда, вазир таъкид намуд, ки то кунун ҳамкориҳои мустақим миёни муассисаҳои таҳсилоти олии Тоҷикистон ва донишгоҳҳои Олмон ба таври кофӣ ба роҳ монда нашудаанд. Аз ин рӯ, Вазорати маориф ва илм пешниҳод менамояд, ки робитаҳои мустақим миёни муассисаҳои таҳсилоти олии касбии Тоҷикистону Олмон ба роҳ монда шаванд, мубодилаи барномаҳои инноватсионӣ ва тадқиқоти муштараки илмӣ миёни муассисаҳо густариш ёбанд, курсҳои омӯзиши забони олмонӣ барои такмили малакаи омӯзгорон ташкил карда шаванд, ҳамкориҳо миёни Маркази барномаҳои байналмилалӣ ва сохторҳои илмии Олмон таҳким ёбанд, намояндагии фондҳои бурсиявии олмонӣ дар назди Маркази барномаҳои байналмилалӣ таъсис дода шавад, донишҷӯёне, ки забони олмониро дар сатҳи муошират аз худ намудаанд, ба барномаҳои таҷрибаомӯзӣ ва корҳои мавсимӣ дар Олмон ҷалб гарданд, фаъолияти Хадамоти мубодилаи академии Олмон (DAAD) дар шаҳри Душанбе васеъ баррасӣ шавад ва масъалаи идомаи лоиҳаи Бунёди миллии иҷтимоии маблағгузории Тоҷикистон (НСИФТ – марҳилаи 4), ки аз ҷониби Бонки олмонии рушд маблағгузорӣ мегардад, мавриди муҳокима қарор гирад. Ҷаноби Гуннар Шелленберген, Президенти Ландтаги музофоти федеролии Саксония-Анҳалт, зимни суханронии худ ба зарурати таҳкими ҳамкориҳо дар ҳамаи зинаҳои таҳсилот таъкид намуд. Ӯ пешниҳод кард, ки барои рушди захираҳои инсонӣ ва густариши заминаҳои маориф, аз зинаи таҳсилоти томактабӣ то таҳсилоти олии касбӣ чораҳои мушаххас андешида шаванд. Аз ҷумла, таъсиси боғча ва гимназияи хусусӣ бо забони олмонӣ, омодасозии мутахассисон дар шакли дуалӣ бо ҷалби таҷрибаомӯзӣ дар корхонаҳо, таъсиси донишгоҳи хусусии муштарак бо риштаҳои гуногуни таҳсилот, таъсиси марказҳои забономӯзӣ дар заминаи донишгоҳҳо ва таҳкими ҳамкориҳо дар самтҳои илмҳои геологӣ, энергетика ва дигар бахшҳои муҳим ба роҳ монда шаванд. Ҳамчунин, ҷиҳати тақвият бахшидани омӯзиши забони олмонӣ ва тарбияи мутахассисони ҷавон, марҳила ба марҳила чораҳои амалиро якҷо амалӣ намуда, имкониятҳои бурсиявӣ ва омӯзишӣ барои донишҷӯёни тоҷик бештар фароҳам оварда шаванд. Дар фарҷоми мулоқот, ҷонибҳо омодагии худро барои таҳкими минбаъдаи ҳамкориҳои мутақобилан судманд иброз намуда, изҳори умед карданд, ки дидору гуфтугӯҳои баргузоршуда ба таҳкими муносибатҳо ва татбиқи лоиҳаҳои муштараки нав заминаи боэътимод мегузоранд. Маркази матбуоти Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон
48
01.07.2025 -
ҶАЛАСАИ НАВБАТИИ ҲАЙАТИ МУШОВАРАИ ВАЗОРАТИ МАОРИФ ВА ИЛМ БАРГУЗОР ГАРДИД 30 июни соли ҷорӣ дар Вазорати маориф ва илм таҳти раёсати вазири маориф ва илм Раҳим Саидзода ҷаласаи навбатии ҳайати мушовараи Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид, ки дар он аъзои ҳайати мушовара, муовинони вазир, сардорони раёсату шуъбаҳои дастгоҳи марказӣ, роҳбарони муассисаҳои тобеъ, ректорони муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ, сардорони сарраёсат, раёсат ва мудирони шуъбаҳори маорифи вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳои кишвар ба таври ҳузурӣ ва маҷозӣ иштирок намуданд. Нахуст вазири маориф ва илм ҳозиринро ба масъалаҳои рӯзномаи ҷаласа шинос намуда, таъкид кард, ки соҳаи маориф ҳамчун самти афзалиятноки сиёсати иҷтимоии давлат пайваста таҳти таваҷҷуҳ ва ғамхории доимии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дошта, барои рушди устувори он шароити мусоид муҳайё гардидааст. Иброз гардид, ки маҳз бо роҳнамоӣ ва дастгириҳои ҳамаҷонибаи Пешвои миллат дар солҳои охир корҳои зиёде ҷиҳати баланд бардоштани сифати таълиму тарбия, фароҳам овардани инфрасохтори муосири соҳа, такмили заминаҳои моддиву техникӣ, боло бурдани нуфузи омӯзгорон ва густариши дастрасӣ ба таҳсилоти босифат анҷом ёфта истодааст. Сипас, гузоришҳои сардори раёсати таҳсилоти томактабӣ Ҷ. Маҷидзода доир ба рафти иҷрои «Барномаи давлатии рушди таҳсилоти томактабӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2020–2025» ва тасдиқи «Барномаи таълимии томактабӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» шунида шуд. Гуфта шуд, ки бо мақсади таъмин намудани дастрасӣ ба таҳсилоти босифати томактабӣ дар саросари кишвар мунтазам корҳо анҷом ёфта, сохтмон ва таҷҳизонидани муассисаҳои нави томактабӣ, баланд бардоштани малакаи касбии мураббиён ва ҷалби бештари кӯдакон ба таҳсилоти томактабӣ исботи гуфтаҳои болост. Раиси ҷаласа зимни баррасии масъалаҳои болозикр, бахусус дар мавриди таҳсилоти томактабӣ, таъкид намуд, ки ин зинаи таҳсилот на танҳо ҳамчун пояи асосии ташаккули шахсияти кӯдак, балки ҳамчун заминаи муҳимми омодасозии насли наврас ба таҳсилоти минбаъда, рушди қобилиятҳои зеҳнӣ, ҷисмонӣ ва иҷтимоии кӯдакон хизмат мекунад. Мавсуф зикр кард, ки маҳз дар ҳамин давра хусусиятҳои ахлоқӣ, одобу рафтор, ҷаҳонбинӣ ва муносибати кӯдак ба муҳити атроф ташаккул меёбанд. Дар фарҷом, вазир бо таъкид ба аҳамияти хос доштани таҳсилоти томактабӣ дар тарбия ва рушди насли нав, ба масъулини раёсату шуъбаҳои маорифи ВМКБ ва шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ супоришҳои мушаххас дод. Аз ҷумла, иҷрои сифатнок ва саривақтии барномаҳои қабулгардида, ҷалби бештари кӯдакон ба муассисаҳои томактабӣ, такмили малакаи мутахассисон ва таҳкими ҳамкорӣ бо ҷомеа ва шарикони рушд таъкид гардид. Маркази матбуоти Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон
48
30.06.2025 -
Таътили тобистона самаранок мегузарад, агар... Ҳамасола ташкил ва ба роҳ мондани истироҳату солимгардонии кӯдакону наврасон ба яке аз масъалаҳои муҳимми рӯз табдил меёбад. Соли ҷорӣ бо мақсади дар сатҳи баланд ташкил ва баргузор намудани мавсими истироҳати тобистонаи кӯдакону наврасон қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон (аз 28 феврали соли 2025, №97) «Дар бораи ташкили истироҳати тобистонаи кӯдакон ва наврасон дар соли 2025» ба тасвиб расонида шуд, ки дар заминаи он корҳои зиёде анҷом пазируфт. Тибқи маълумоти сарраёсат, раёсат ва шуъбаҳои маориф, соли ҷорӣ 3738 адад истироҳатгоҳ, аз ҷумла, 28 истироҳатгоҳи беруназшаҳрӣ, 1637 истироҳатгоҳи наздимактабӣ, 527 истироҳатгоҳи варзишӣ-беҳдоштӣ, 392 истироҳатгоҳи меҳнатӣ-истироҳатӣ, 759 истироҳатгоҳи фароғатӣ-таълимӣ, 16 истироҳатгоҳи наздиинтернатӣ ва 377 истироҳатгоҳи солимгардонӣ ба нақша гирифта шудааст, ки дар онҳо 303198 нафар кӯдаку наврас ба истироҳату солимгардонӣ фаро гирифта мешаванд, ки аз ин 15457 нафар дар истироҳатгоҳи беруназшаҳрӣ, 113167 нафар дар истироҳатгоҳи наздимактабӣ, 20110 дар истироҳатгоҳи варзишӣ-беҳдоштӣ, 14310 нафар дар истироҳатгоҳи меҳнатӣ-истироҳатӣ, 100990 нафар дар истироҳатгоҳи фароғатӣ-таълимӣ, 6516 нафар дар истироҳатгоҳҳои наздиинтернатӣ, 32648 нафар дар истироҳатгоҳҳои солимгардонӣ нақшабандӣ шудааст. Аз шумори истироҳатгоҳҳои беруназшаҳрӣ, ки дар назар аст, соли ҷорӣ фаъолият намоянд, ба Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон 5 истироҳатгоҳ, вилояти Суғд 10 истироҳатгоҳ, вилояти Хатлон 4 истироҳатгоҳ, шаҳри Душанбе 2 истироҳатгоҳ ва шаҳру ноҳияҳои тобеъ 7 истироҳатгоҳ рост меояд. Бояд қайд кард, ки басти якум дар мавсими истироҳати тобистонаи кӯдакон ва наврасон дар соли ҷорӣ аз 12 июн оғоз гардида, 12 рӯз давом мекунад. Тибқи маълумот, соли ҷорӣ фаъолияти истироҳатгоҳҳои тобистона 1-4 баст ба роҳ монда мешавад. Бо мақсади хотирмон гузаронидани истироҳати тобистонаи кӯдакону наврасон соли ҷорӣ аз тарафи Маркази ҷумҳуриявии муассисаҳои таҳсилоти иловагии назди Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муассисаҳои таҳсилоти иловагии ҷумҳурӣ озмуну мусобиқаҳо, чорабиниҳои варзишӣ, фарҳангӣ-фароғатӣ, маҳфилҳои омӯзишии забонҳои хориҷӣ, компютер, фанҳои дақиқ, ки бештар ба фароғати умумӣ, омӯзиш ва бозиҳо алоқаманд аст, ташкил мегардад. Зеро таҷриба ва хотираҳое, ки кӯдакон аз истироҳатгоҳҳо ба даст меоранд, дар ташаккули иҷтимоӣ ва равонии онҳо нақши муассир мебозад. Аз ин рӯ, интихоби дурусти истироҳатгоҳ аз ҷониби волидайн метавонад ба рушди ҳамаҷонибаи фарзандон замина гузорад. Чунонки мутахассисони соҳаи равоншиносӣ ва педагогика таъкид мекунанд, иштирок дар барномаҳои истироҳатгоҳҳо ба рушди иҷтимоӣ, равонӣ ва ҷисмонии кӯдакон мусоидат мекунад. Дар ин муддат кӯдакон на танҳо неруи ҷисмонӣ барқарор мекунанд, балки руҳия ва афкори худро низ такмил мебахшанд. Дарвоқеъ, таътили тобистона ба рушди ҳамаҷонибаи кӯдакону наврасон таъсири мусбат мерасонад, агар он самаранок истифода шавад. Барои ҳамин, зарур аст, ки барои самаранок роҳандозӣ гаштани таътили тобистона корҳои мусоид анҷом дода шаванд. Мавсими тобистон барои кӯдакон ва наврасон на танҳо замони оромиш аз таълиму мактаб, балки як фурсат барои рушди шахсият, истироҳати солим ва таҳкими муносибат бо табиат аст. Ба анҷом расидани соли хониш ва баста шудани дарҳои мактаб имкониятҳои зиёде барои фаъолиятҳои фароғатӣ, омӯзишӣ ва иҷтимоӣ фароҳам мешаванд, ки метавонанд дар ташаккули шахсияти кӯдаку наврас нақши муҳим бозанд. Инчунин, тобистон фасли муносиб барои омӯзиши табиат аст. Кӯдакон ва наврасон метавонанд бо наботот, ҳайвонот ва муҳити атроф шинос шаванд, ки ин дар онҳо ҳисси эҳтиром ба табиат ва масъулияти экологиро ташаккул медиҳад. Хулосаҳои олимон ва мутахассисони соҳаи педагогика нишон медиҳад, ки истироҳати тобистона як ҷузъи муҳимми тарбияи ҳамаҷонибаи насли наврас маҳсуб мешавад. Фридрих Фребел, яке аз шахсиятҳои барҷастаи педагогикаи асри XIX таъкид кардааст: «Бозӣ дар муҳити озод на танҳо воситаи фароғат, балки роҳи асосии омӯзиш ва рушди зеҳнии кӯдак аст». Аз нигоҳи Фребел, фасли тобистон вақти муносиб барои омӯзишҳои ғайрирасмӣ, тавассути бозӣ, табиат ва озодӣ мебошад, ки кӯдаконро ба ҷаҳони воқеӣ омода мекунад. Истироҳати тобистона дар самти солимии равонӣ ва ҷисмонӣ ба кӯдакон нақши муҳим мебозад. Кӯдакон баъд аз як соли пурмашаққати таҳсил ба истироҳати пурра ниёз доранд. Дар давоми тобистон онҳо метавонанд аз муҳити синф озод шуда, тавассути бозиҳо, машғулиятҳои варзишӣ ва сафарҳои беруна неруи тоза гиранд. Дар ин давра бозӣ, хоб ва фаъолиятҳои фароғатӣ кумак мекунанд, то кӯдак аз стресс ва мушкилиҳое, ки дар давраи таҳсил гирифтааст, озод шавад. Инчунин, иштироки фаъол дар варзишҳо ва бозиҳои беруна солимии ҷисмонӣ ва равониро тақвият мебахшад. Равоншиносон бар он назаранд, ки чунин давраҳои истироҳатӣ барои солим нигоҳ доштани руҳияи кӯдак ва тарбияи муносибатҳои солим бо муҳит бисёр заруранд. Нақши волидон дар ташкили истироҳати босамар. Волидон нақши асосӣ дар ташкили истироҳати босамари кӯдакон ва наврасон мебозанд. Волидон пас аз анҷоми соли хониш барои фарзандон бояд нақшаи таътили тобистонаро дошта бошанд. Метавонанд ба фарзандоне, ки дар давраи таҳсил дар мактаб аз фанҳои таълими мушкилӣ доштанд, ба дарсҳои иловагӣ монад, то ин ки барномаи таълимӣ вобаста ба синну соли худро пурраттар азхуд намуда, донишҳои иловагӣ гирад, ё ин ки ба омӯзиши ягон касб машғул шавад. Барои касбомӯзӣ дар тамоми шаҳру ноҳияҳо 84 маркази таҳсилоти иловагӣ фаъолият менамояд, ки дар марказҳо курсҳои тарроҳӣ, дӯзандагӣ, бофандагӣ, адрасу атласбофӣ, чакандузӣ, рассомӣ ва монанди инҳо амал мекунанд. Бояд гуфт, ки ба маҳфилҳо рафтани наврасон шавқу ҳаваси таълимгирандагонро ба омӯзиши ин ё он касб зиёд гардонида, ба онҳо дар интихоби касб кумак мекунад. Истифодаи технологияҳои муосир. Масъалаи дигар, истифодаи технологияи муосир маҳсуб меёбад. Дар асри технологияи муосир кӯдакон ва наврасон вақти зиёдеро бо телефон, планшет ва компютер мегузаронанд. Агар ин вақт дуруст танзим нашавад, метавонад ба саломатии кӯдакону наврасон таъсири манфӣ дошта бошад. Волидон бояд истифодаи технологияро ба самти омӯзиш ва мақсаднок равона кунанд, масалан, бо интихоби вақти муайян ва барномаҳои таълимӣ, китобҳои электронӣ ва филмҳои маърифатӣ. Ташкили дурусти истироҳат бе иштироки фаъолонаи волидайн ғайриимкон аст. Волидон бояд барои фарзандонашон нақшаи равшани тобистона тартиб диҳанд: сафарҳои оилавӣ, хониши китоб, омӯзиши ҳунарҳои мардумӣ, иштирок дар озмуну чорабиниҳо ва ҳатто кумак дар корҳои хона. Ҳар яке аз ин фаъолият метавонад ба ташаккули масъулият, ахлоқ ва меҳнатдӯстии кӯдак мусоидат кунад. Аз ҳама муҳимтараш ин аст, ки истироҳати тобистона имконият медиҳад, ки волидайн бо фарзандонашон бештар вақт гузаронанд. Барои хотирмону самаранок гузаронидани таътили тобистона дар истироҳатгоҳҳои беруназшаҳрӣ саҳми волидон хеле калон мебошад. Дар ҳолати равон кардани фарзандон ба истироҳатгоҳҳои беруназшаҳрӣ волидон аввалан бояд бо дарназардошти синну сол, ҳолати ҷисмонӣ ва равонии фарзандон, ҷойи мувофиқи истироҳатро интихоб кунанд. Онҳо вазифадоранд, ки фарзандонро ба истироҳат омода намоянд: қоидаҳои рафторро фаҳмонанд, бо муҳити истироҳатгоҳ шинос кунанд ва ашёи заруриро (либос, гигиена, доруҳои лозим) муҳайё созанд. Бо маъмурияти истироҳатгоҳ ва мураббиён робитаи фаъол дошта бошанд. Нақши мураббӣ дар истироҳатгоҳҳои тобистона. Мураббӣ шахсест, ки ҳамарӯза бо кӯдакон робитаи зич дорад. Дар шароити истироҳатгоҳ, ки кӯдакон аз муҳити оилавӣ ва омӯзиши доимии худ дур мешаванд, мураббӣ на танҳо роҳнамо, балки шахсияти наздик ва боэътимод мешавад. Вай дар тарбия, фароғат ва рушди шахсияти кӯдакон нақши бузург мебозад. Давраи тобистон барои ҳар як кӯдак на танҳо вақти истироҳат, балки фурсати хубест барои омӯзиш ва шиносоӣ. Маҳз мураббӣ аст, ки метавонад ин давраро барои онҳо фаромӯшнашаванда ва пурмазмун созад. Вазифаҳои асосии мураббӣ. Мураббӣ на танҳо шахсе аст, ки кӯдаконро назорат мекунад, балки роҳбари гурӯҳ ва ташаббускор мебошад. Вазифаҳои ӯ аз рӯзе, ки истироҳати кӯдакон оғоз меёбад, сар шуда, то анҷоми фаъолияти он идома меёбанд. Ӯ масъул аст, барои таъмини амнияти кӯдакон дар тамоми вақт бобати ташкил ва гузаронидани чорабиниҳои тарбиявӣ ва фарҳангӣ, рушди қобилиятҳои зеҳнӣ, ҷисмонӣ ва ахлоқии онҳо, эҷоди муҳити дӯстона ва ҳамбастагӣ байни аъзои гурӯҳ. Мураббӣ бояд барномаи рӯзонаи гурӯҳро омода созад, машғулиятҳои шавқовар ва бозии эҷодӣ пешниҳод намояд, инчунин, дар лаҳзаҳои зарурӣ кӯдаконро дастгирӣ ва роҳнамоӣ кунад. Мураббӣ бояд дорои хислатҳои зерин бошад: меҳрубон ва хушмуомила, сабру таҳаммул, маҳорат дар муошират ва роҳбарӣ ва ташаббускору равоншинос бошад. Мураббӣ бояд тавонад ба кӯдакон ҳамчун дӯсти калонсол муносибат кунад, на ҳамчун фармондеҳ. Ҳамдардӣ ва ҳамфикрӣ бо кӯдакон гарави муҳити солими равонии онҳо мебошад. Ҳамчунин, мураббӣ бояд бо дигар кормандони истироҳатгоҳ-духтур, равоншинос, ошпаз, тарбиятгар ва роҳбарият ҳамкории зичро роҳандозӣ намояд. Танҳо тавассути амали дастҷамъона метавон муҳити беҳтару бехатар барои истироҳати кӯдакон фароҳам овард. Маҳорати касбӣ, меҳру муҳаббат ба кӯдакон ва масъулиятшиносии мураббӣ барои ташкили як муҳити солим ва хотирмон нақши калидӣ мебозад. Аз ин рӯ, интихоби мураббиёни соҳибтаҷриба ниҳоят муҳим аст. Ояндаи кӯдакон ва дараҷаи хуби истироҳати онҳо ба заҳмату муҳаббати мураббӣ вобаста мебошад. Истироҳати тобистона як бахши ҷудонопазири ҳаёти кӯдакон аст. Агар он дуруст ба роҳ монда шавад, метавонад на танҳо давраи оромиш, балки мактаби бузурги зиндагӣ гардад. Волидайн, омӯзгорон ва ҷомеа бояд барои фароҳам овардани шароити мусоид ҷиддан талош намоянд, то тобистон барои кӯдакон на танҳо давраи истироҳат, балки омили рушди шахсияти онҳо гардад. М. Давлатзода, директори Маркази ҷумҳуриявии муассисаҳои таҳсилоти иловагии назди Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон
35
30.06.2025
